Chuyện ông Giacóp và ông Êsau

Thứ tư - 22/02/2023 05:20 | Tác giả bài viết: Vũ Đình Bình | 715

Giacóp đóng giả Êsau, lừa cha để đánh cắp lời chúc phúc.

Chuyện ông Giacóp và ông Êsau

Sáng Thế Ký – Chương 25 (Bản dịch của Nhóm PVCGK)

Ông Ê-xau và ông Gia-cóp chào đời
¹⁹ Ðây là gia đình ông I-xa-ác, con ông Áp-ra-ham. Ông Áp-ra-ham sinh ra ông I-xa-ác. ²⁰ Ông I-xa-ác được bốn mươi tuổi, khi ông lấy bà Rê-bê-ca làm vợ; bà này là con ông Bơ-thu-ên, người A-ram ở Pát-đan A-ram, và là em ông La-ban, người A-ram. ²¹ Ông I-xa-ác khẩn cầu Ðức Chúa cho vợ ông, vì bà hiếm hoi. Ðức Chúa nhậm lời ông, và bà Rê-bê-ca vợ ông có thai. ²² Các đứa con đụng nhau trong lòng bà, nên bà kêu lên: “Nếu vậy thì tại sao tôi thế này?” Bà thỉnh ý Ðức Chúa. ²³ Ðức Chúa phán với bà:
“Có hai dân tộc trong lòng ngươi,
hai dân từ dạ ngươi sinh ra và sẽ chia rẽ nhau.
Dân này sẽ mạnh hơn dân kia, đứa lớn sẽ làm tôi đứa bé.”

²⁴ Khi đến ngày sinh nở thì quả là bà đã mang hai đứa con trong lòng. ²⁵ Ðứa ra trước đỏ hoe, toàn thân như một chiếc áo choàng bằng lông: người ta đặt tên cho nó là Ê-xau. ²⁶ Sau đó, đứa em ra, tay nắm gót chân của Ê-xau: người ta đặt tên cho nó là Gia-cóp. Ông I-xa-ác được sáu mươi tuổi khi chúng sinh ra.

²⁷ Hai đứa trẻ lớn lên. Ê-xau là người thạo nghề săn bắn, chuyên rong ruổi ngoài đồng; còn Gia-cóp thì trầm tĩnh, chỉ sống ở lều. ²⁸ Ông I-xa-ác thương Ê-xau vì ông thích ăn thịt rừng, còn bà Rê-bê-ca thì thương Gia-cóp.

Ông Ê-xau nhượng quyền trưởng nam
²⁹ Lần kia, Gia-cóp đang nấu cháo, thì Ê-xau từ ngoài đồng về, mệt lả. ³⁰ Ê-xau nói với Gia-cóp: “Cho anh ăn món đo đỏ kia với, vì anh đang mệt lả.” Vì thế người ta đặt tên cho nó là Ê-đôm. ³¹ Gia-cóp nói: “Anh hãy bán quyền trưởng nam của anh cho em trước đã!” ³² Ê-xau nói: “Anh đang sắp chết, thì quyền trưởng nam có ích gì cho anh?” ³³ Gia-cóp nói: “Vậy anh thề ngay với em đi.” Ê-xau liền thề và bán quyền trưởng nam của mình cho Gia-cóp. ³⁴ Bấy giờ Gia-cóp cho Ê-xau bánh và cháo đậu. Ê-xau ăn uống, rồi đứng dậy đi. Ê-xau đã coi thường quyền trưởng nam.

Sáng Thế Ký – Chương 27 (Bản dịch của Nhóm PVCGK)

Ông Gia-cóp đoạt lời chúc phúc của ông I-xa-ác

¹ Ông I-xa-ác đã già, mắt ông loà không trông thấy nữa. Ông bèn gọi Ê-xau, con trai lớn của ông, ông nói: “Con ơi! “ Cậu thưa: “Dạ, con đây.” ² Ông nói: “Con thấy không, cha già rồi, không biết chết ngày nào. ³ Bây giờ con hãy lấy khí giới của con, ống tên và cây cung của con, ra đồng săn thú cho cha. ⁴ Con hãy làm cho cha một món ăn ngon như cha thích, rồi đem đến cho cha ăn, để cha đích thân chúc phúc cho con trước khi chết.” ⁵ Ðang khi ông I-xa-ác nói với Ê-xau, con trai ông, thì bà Rê-bê-ca nghe được. Ê-xau đi ra đồng để săn thú mang về.

⁶ Bà Rê-bê-ca nói với ông Gia-cóp, con trai bà: “Này, mẹ vừa nghe cha con nói với anh con rằng: ⁷ “Con hãy đem thịt rừng về cho cha và làm cho cha một món ăn ngon, để cha ăn và chúc phúc cho con trước mặt Ðức Chúa, trước khi cha chết.” ⁸ Giờ đây, con ơi, hãy nghe lời mẹ mà làm như mẹ dạy con. ⁹ Con đến bầy súc vật bắt cho mẹ hai con dê đực non và mập; mẹ sẽ làm thành một món ăn ngon cho cha con như cha con thích. ¹⁰ Con sẽ đem đến cho cha con và cha con sẽ ăn, để người chúc phúc cho con trước khi chết.”

¹¹ Gia-cóp nói với mẹ: “Mẹ coi, anh Ê-xau con thì lông lá, còn con thì nhẵn nhụi. ¹² Biết đâu cha con sẽ rờ con; con sẽ bị cha coi như một tên lừa gạt, và sẽ phải chuốc lấy lời nguyền rủa, thay vì được chúc phúc.” ¹³ Mẹ cậu bảo: “Con ơi, nếu con bị nguyền rủa, mẹ sẽ gánh cho; cứ nghe lời mẹ và đi bắt dê cho mẹ.” ¹⁴ Cậu đi bắt, đem lại cho mẹ, và mẹ cậu đã làm thành món ăn ngon như cha cậu thích. ¹⁵ Bà Rê-bê-ca lấy áo của Ê-xau, con trai lớn của bà, áo sang nhất mà bà có ở nhà, và mặc cho Gia-cóp, con trai nhỏ của bà. ¹⁶ Bà lấy da dê non mà bọc lấy tay và phần cổ nhẵn nhụi của cậu. ¹⁷ Rồi bà đặt món ăn ngon và bánh đã làm vào tay Gia-cóp, con bà.

¹⁸ Cậu vào với cha và thưa: “Cha ơi!” Ông đáp: “Cha đây! Con là đứa nào đấy con?” ¹⁹ Gia-cóp thưa với cha: “Con là Ê-xau, con trưởng của cha; con đã làm như cha bảo. Mời cha ngồi dậy xơi món thịt rừng của con, để cha đích thân chúc phúc cho con.” ²⁰ Ông I-xa-ác hỏi con: “Con ơi! sao con tìm được mau thế?” Cậu thưa: “Ðức Chúa, Thiên Chúa của cha, đã cho con gặp được may mắn.” ²¹ Ông I-xa-ác bảo Gia-cóp: “Con ơi, lại gần đây, để cha rờ con, xem con có đúng là Ê-xau, con cha, hay không.” ²² Gia-cóp lại gần ông I-xa-ác, cha ông; ông rờ cậu và nói: “Tiếng thì tiếng Gia-cóp, mà tay là tay Ê-xau.” ²³ Ông không nhận ra cậu, vì tay cậu lông lá như tay Ê-xau, anh cậu; thế là ông chúc lành cho cậu. ²⁴ Ông hỏi: “Con có đúng là Ê-xau, con cha không?” Cậu thưa: “Vâng, chính con.” ²⁵ Ông nói: “Con ơi, bưng lại cho cha ăn món thịt rừng, để cha đích thân chúc phúc cho con.” Cậu bưng lại cho ông, ông ăn; rồi cậu đem rượu đến, ông uống. ²⁶ Ông I-xa-ác, cha cậu, bảo: “Con ơi, lại gần đây và hôn cha đi!” ²⁷ Cậu lại gần và hôn ông. Ông hít mùi áo cậu và chúc phúc cho cậu rằng:
“Kìa, mùi thơm con tôi
như mùi thơm cánh đồng Ðức Chúa đã chúc phúc.
²⁸ Xin Thiên Chúa ban cho con,
sương trời với đất đai màu mỡ, và lúa mì rượu mới dồi dào.
²⁹ Các dân phải làm tôi con, các nước phải sụp xuống lạy con.
Con hãy làm chủ các anh em con,
và các con của mẹ con phải sụp xuống lạy con.
Kẻ nguyền rủa con sẽ bị nguyền rủa,
kẻ chúc phúc cho con sẽ được chúc phúc.”

³⁰ Khi ông I-xa-ác chúc phúc cho Gia-cóp xong, và Gia-cóp vừa từ chỗ cha cậu là ông I-xa-ác mà đi ra, thì Ê-xau, anh cậu, đi săn về. ³¹ Ê-xau cũng làm một món ăn ngon, đem lại cho cha và thưa với cha: “Mời cha dậy xơi món thịt rừng của con cha, để cha đích thân chúc phúc cho con.” ³² Ông I-xa-ác, cha cậu, nói với cậu: “Con là đứa nào đây?” Cậu thưa: “Con là Ê-xau, con trai cha, con trưởng của cha!” ³³ Ông I-xa-ác run lên, run bắn người lên và hỏi: “Vậy ai là người đã săn thịt rừng và đem lại cho cha? Cha đã ăn tất cả trước khi con vào. Cha đã chúc phúc cho nó, và dù sao nó vẫn được chúc phúc.” ³⁴ Khi Ê-xau nghe những lời của cha, cậu kêu lên một tiếng lớn và cay đắng vô cùng. Cậu thưa với cha: “Cha ơi, xin cha chúc phúc cho cả con nữa.” ³⁵ Ông nói: “Em con đã dùng mưu gian mà đến, và đoạt lời chúc của con.” ³⁶ Cậu nói: “Có phải vì nó tên là Gia-cóp, mà nó đã hất cẳng con đến hai lần? Nó đã đoạt quyền trưởng nam của con, bây giờ đây nó lại đoạt lời chúc phúc của con!” Rồi cậu thêm: “Cha chẳng dành cho con một lời chúc phúc sao?” ³⁷ Ông I-xa-ác đáp lại Ê-xau: “Con xem, cha đã đặt nó làm chủ con và đã khiến tất cả các anh em nó làm tôi nó. Cha đã liệu cho nó có lúa mì rượu mới. Vậy cha làm gì được cho con, con ơi!” ³⁸ Ê-xau thưa với cha: “Cha chỉ có một lời chúc phúc ấy thôi sao? Xin cha cũng chúc phúc cho cả con nữa, cha ơi!” Rồi Ê-xau oà lên khóc. ³⁹ Bấy giờ, ông I-xa-ác, cha cậu, lên tiếng nói:
“Kìa, nơi ở của con sẽ cách xa đất đai màu mỡ
và không được sương từ trời cao gieo xuống.
⁴⁰ Con sẽ sống nhờ thanh gươm của con, sẽ làm tôi em con.
Nhưng khi còn nay đây mai đó,
con sẽ giũ được ách em con ra khỏi cổ con.”

⁴¹ Ê-xau hận với Gia-cóp vì lời chúc phúc cậu này đã được cha ban cho. Ê-xau tự nhủ: “Sắp đến ngày lo đám tang cho cha ta rồi; bấy giờ ta sẽ giết Gia-cóp, em ta!”

² Người ta báo cho bà Rê-bê-ca biết những lời của Ê-xau, con trai lớn của bà. Bà liền cho gọi Gia-cóp, con trai nhỏ của bà đến và bảo: “Ê-xau, anh con, đang muốn giết con để trả thù. ⁴³ Giờ đây, con ơi, hãy nghe lời mẹ, đứng lên và trốn sang bên bác La-ban, anh của mẹ ở Kha-ran. ⁴⁴ Con sẽ ở với bác một thời gian, cho đến khi anh con nguôi giận. ⁴⁵ Chừng nào anh con không còn giận con nữa và quên đi điều con đã làm cho anh, thì mẹ sẽ sai người đưa con từ đó về. Lẽ nào trong một ngày mẹ phải mất cả hai con?” (Bản dịch của Nhóm PVCGK).

Như vậy, chương 25 trong sách Sáng thế, thuật lại việc ông Giacóp đánh lừa anh mình là Êsau: lừa bán quyền trưởng nam. Chương 27, ông Giacóp đóng giả Êsau, lừa cha để đánh cắp lời chúc phúc. Tất cả chuyện này là sai và có thể phải trả lẽ, nhưng cuộc đời ông Giacóp dường như ngược lại. Ngược với người anh bị lừa, Giacóp có một đời sống sung túc, được Chúa và người khác yêu mến.

Nếu chúng ta một lúc nào đó làm chuyện sai trái như Giacóp, hay làm một chuyện tương tự như vậy, thì hệ quả đạo đức ở đâu? Câu trả lời đến từ Giacóp nhiều năm sau đó.

Sáng Thế Ký – Chương 32 (Bản dịch của Nhóm PVCGK)

Vật lộn với Thiên Chúa

²³ Ðêm đó, ông Gia-cóp dậy, đem theo hai bà vợ, hai người nữ tỳ và mười một đứa con, và ông lội qua sông Giáp-bốc. ²⁴ Ông đem họ theo, đưa họ qua sông, rồi đưa tài sản của ông qua. ²⁵ Ông Gia-cóp ở lại một mình.

²⁶ Thấy không thắng được ông, người đó bèn đánh vào khớp xương hông của ông, và khớp xương hông của ông Gia-cóp bị trật đang khi ông vật lộn với người đó. ²⁷ Người đó nói: “Buông ta ra, vì đã rạng đông rồi.” Nhưng ông đáp: “Tôi sẽ không buông ngài ra, nếu ngài không chúc phúc cho tôi.” ²⁸ Người đó hỏi ông: “Tên ngươi là gì? “ Ông đáp: “Tên tôi là Gia-cóp.” ²⁹ Người đó nói: “Người ta sẽ không gọi tên ngươi là Gia-cóp nữa, nhưng là Ít-ra-en, vì ngươi đã đấu với Thiên Chúa và với người ta, và ngươi đã thắng.” ³⁰ Ông Gia-cóp hỏi: “Xin cho tôi biết tên ngài.” Người đó nói: “Sao ngươi lại hỏi tên ta?” Và người đó chúc phúc cho ông tại đấy.

³¹ Ông Gia-cóp đặt tên cho nơi đó là Pơ-nu-ên, “vì -ông nói- tôi đã thấy Thiên Chúa mặt đối mặt, mà tôi đã được tha mạng.” ³² Khi mặt trời mọc, ông đi qua Pơ-nu-ên; ông đi khập khiễng vì bị trật xương hông. ³³ Bởi thế, con cái Ít-ra-en, cho đến nay, không ăn cái gân đùi ở khớp xương hông, vì người đó đã đánh vào khớp xương hông của ông Gia-cóp, vào gân đùi. (Bản dịch của Nhóm PVCGK).

Một đêm nọ, khi Giacóp ở một mình, có một người lạ nhảy vào và lặng lẽ vật lộn với Giacóp suốt đêm. Cho đến tờ mờ sáng, Giacóp bị đánh vào khớp xương hông làm ông bất động, ông cảm thấy thực sự bất lực, ông thấy mình thất bại và có cái gì đó biến đổi cuộc đời ông.

Tờ mờ sáng nhưng bóng tối vẫn vừa đủ để ông có thể nhận ra đối thủ của mình là ai. Những gì ông thấy còn khủng khiếp hơn là sự chết, đó là khuôn mặt của tình yêu. Khuôn mặt ấy là khuôn mặt của tình thương vô biên, dù có sức mạnh và quyền uy nhưng không quật ngã, thậm chí giết ông ngay khi giáp mặt, nhưng lặng lẽ vừa đủ để ông có thể nhìn và cảm nhận được tình yêu ấy; và cuối cùng “tôi sẽ không buông ngài ra, nếu ngài không chúc phúc cho tôi” (St 32, 27). Khuôn mặt ấy chính là Thiên Chúa tình yêu.

Giacóp có thể đạt được mục đích bằng sự khôn lanh mưu mẹo. Nhưng Thiên Chúa muốn ông nhận ra rằng, lời chúc phúc ông có được là một món quà từ Thiên Chúa, không phải là do sự khôn ngoan mưu mẹo của con người.

Câu chuyện người lạ lặng lẽ vật lộn với Giacóp suốt đêm giầu chất thần bí và cũng gợi hứng cho nhiều nghệ sĩ danh tiếng thực hiện những tác phẩm bất hủ trong nghệ thuật. Câu chuyện này gợi cho chúng ta một ý nghĩa thiêng liêng, được coi như hình ảnh, biểu tượng cuộc chiến đấu của người tín hữu trong đời sống đức tin của mình.

Thiên Chúa khoan nhân, giàu lòng thương xót, sẵn sàng tha thứ những lỗi lầm. Thiên Chúa là “sản nghiệp con được hưởng, là chén phúc lộc dành cho con” (Tv 15). Món quà Chúa ban cho chúng ta là tình yêu vô biên của Ngài, và tha thứ cho chúng ta không ngừng. Thiên Chúa muốn chúng ta được hiệp thông trọn vẹn với Ngài và nên một trong Ngài.

Bài Tin Mừng (Mt 6, 1-6. 16-18), Thứ Tư Lễ Tro, Chúa Giêsu dạy các môn đệ cách ăn chay, cầu nguyện và làm việc bác ái.

“Các con đừng phô trương công đức trước mặt người ta để thiên hạ trông thấy... Các con cầu nguyện, thì hãy vào phòng đóng cửa lại… Khi các con ăn chay, thì đừng làm như bọn giả hình thiểu não... chỉ tỏ ra cho Cha con, Ðấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con”.

Đừng phô trương như bọn giả hình. Hãy sống thực lòng vì yêu mến Thiên Chúa và yêu mến tha nhân.

Bài đọc 2, Thánh Phaolô không yêu cầu, nhưng nài xin: “Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy để cho mình được làm hòa với Thiên Chúa” (2Cr 5, 20). Không phải là: “Hãy làm hòa với Thiên Chúa!”. Mà là: Hãy để cho mình được làm hòa. Bởi vì, sự thánh thiện không phải là phần việc của chúng ta, đó là ân sủng! Bởi vì, chúng ta không thể loại bỏ bụi bẩn làm hoen ố tâm hồn chúng ta. Bởi vì, chỉ có Chúa Giêsu, người biết và yêu thương tâm hồn chúng ta, mới có thể chữa lành nó.

Mùa chay là thời gian chữa lành. Sứ điệp Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta: “Hãy xé tâm hồn chứ đừng xé áo” (Ge 2, 12-18); “Hãy làm hòa cùng Thiên Chúa … vì bây giờ là cơ hội thuận tiện” (x. 2 Cr 5, 20 – 6, 2).