Khoa học và đức tin — hai con đường tưởng chừng đối nghịch,
một bên dò dẫm trong ánh sáng của lý trí,
một bên đi trong ánh sáng của mạc khải.
Nhưng khi tiến sâu vào thực tại,
cả hai đều gặp nhau trong một trung tâm huyền nhiệm: Thiên Chúa của Sự Thật.
Khoa học không phải là kẻ thù của đức tin,
nhưng là lời ca ngợi vô thức của tạo vật.
Mỗi định luật vật lý, mỗi phương trình vũ trụ,
chỉ là cách thế mà Trí Tuệ Vĩnh Cửu tự biểu lộ.
Teilhard nhìn thế giới bằng con mắt của nhà địa chất,
nhưng trái tim của ngài lại là trái tim của người chiêm niệm.
Khi cầm trong tay một hòn đá hóa thạch,
ngài không chỉ thấy lịch sử của đất,
mà còn thấy Thiên Chúa đang tiến hóa từ bên trong vật chất.
“Không có gì là tầm thường,
bởi trong từng hạt bụi,
Ngôi Lời đang âm thầm nhập thể.”
(Teilhard de Chardin – Le Milieu Divin)
Đức tin không phá bỏ khoa học,
nhưng đưa khoa học vượt qua ranh giới của chính nó.
Đức tin mở cho ta thấy:
đằng sau mọi hiện tượng vật lý,
có một “Người Đang Hiện Diện”,
đấng không đo đếm được, nhưng là nền tảng cho mọi đo đếm.
Trong đức tin, ta hiểu rằng:
các định luật không tạo nên vũ trụ –
chúng diễn tả cách mà Tình Yêu vận hành.
Thế nên, nhà khoa học càng trung thực,
càng đến gần bí mật của Thiên Chúa,
dù họ có biết hay không.
Ở điểm giao thoa giữa khoa học và đức tin,
Teilhard thấy Đức Kitô vũ trụ (Christus Universalis) —
Đấng là Ngôi Lời (Logos) thấm vào mọi cấu trúc của vũ trụ (Cosmos).
Ngài là lý do của mọi tiến hóa,
là năng lượng thúc đẩy mọi hình thức sống,
và là Điểm Omega – nơi mọi sự được quy tụ và hoàn tất.
“Vũ trụ không phải là một cỗ máy;
đó là một mầu nhiệm đang được sinh ra.”
Khi lý trí và đức tin gặp nhau,
ta không còn nói: “đây là khoa học” hay “đây là tôn giáo”.
Ta chỉ nói: “Đây là Sự Thật”.
Sự thật không bị phân mảnh,
nhưng có nhiều tầng,
và đỉnh cao của nó là Hiệp Thông.
Khoa học dạy ta “hiểu biết”;
Đức tin dạy ta “yêu thương”;
và chỉ trong tình yêu, hiểu biết trở nên hoàn hảo.
Lạy Chúa,
xin cho con không sợ khoa học,
vì mọi khám phá đều là một cách hiểu thêm về Ngài.
Xin cho con không sợ đức tin,
vì mọi mầu nhiệm đều mở ra chân lý sâu hơn.Xin cho đôi mắt con vừa biết đo lường,
vừa biết chiêm ngắm;để giữa những con số lạnh lùng,
con vẫn nhận ra nhịp tim đang đập của Thiên Chúa.
Trong Đức Kitô,
vật chất không bị khước từ,
nhưng được thánh hiến.
Khoa học không bị loại trừ,
nhưng được nâng lên.
Và đức tin không còn là lối thoát khỏi thế giới,
mà là ánh sáng khiến thế giới trở nên minh triết.
“Khi ta tin, ta thấy sâu hơn.
Khi ta biết, ta tin trọn vẹn hơn.
Và ở giao điểm ấy – ta gặp Ngôi Lời.”
L.m Giuse Hoàng Kim Toan
