Giải pháp nào cho miền Trung?

Giải pháp nào cho miền Trung?

Những năm qua, mỗi khi mưa lũ, người ta đã quá quen với quy trình: Bão lụt > Kêu gọi cứu trợ > Quyên góp > Mì gói. Chuyện đó cứ lặp lại hoài, mà không có tư duy thay đổi… thì đó không phải là lòng tốt nữa, mà là việc làm theo thói quen. Quy trình này lặp đi lặp lại mãi nó sẽ trở thành chuyện bình thường. Cứu trợ trở thành một liều thuốc an thần cho lương tâm con người.

“Cứu trợ là tình thương. Nhưng giải pháp mới là trí tuệ.” Một quốc gia phát triển bền vững không thể chỉ dựa vào lòng thương hại để duy trì sự sống cho một vùng lãnh thổ rộng lớn. Cần phải dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật để tìm ra mô hình kinh tế phù hợp, tìm ra phương thức quy hoạch tổng thể bền vững, dựa trên khoa học kỹ thuật để phòng chống thiên tai bài bản và hiệu quả.

Giải pháp nào cho miền Trung? Đây là một câu hỏi lớn, đòi hỏi tầm nhìn quốc gia và sự kiên trì thực hiện qua nhiều thập kỷ. Chúng ta cần chuyển từ cảm xúc thương xót sang hành động bằng trí tuệ. Giải pháp cho miền Trung phải là một hệ thống giải pháp đồng bộ, đa tầng, kết hợp giữa kỹ thuật công trình, quy hoạch chính sách và thay đổi sinh kế cộng đồng.

Các chuyên gia, các nhà khoa học đã đưa ra nhiều giải pháp cấp thời để giảm thiểu thương vong, giảm thiểu thiệt hại tài sản khi lũ lụt có thể xảy ra trong những năm tới. Đồng thời, có những giải pháp lâu dài nhằm ứng phó với mưa bão miền Trung, như:

1. Nâng cấp hệ thống dự báo khí tượng: Đầu tư hệ thống radar thời tiết, trạm đo mưa tự động. Hệ thống cảnh báo qua tin nhắn SMS định vị, loa phát thanh thông minh, và ứng dụng di động, thay vì gửi công văn một cách máy móc.

2. “Văn hóa sống chung với lũ” hiện đại: Cần có chính sách hỗ trợ để phổ cập mô hình nhà ở có gác lửng kiên cố hoặc nhà phao cho các vùng trũng thấp không thể di dời. Trang bị phương tiện cứu hộ chuyên dụng cho lực lượng dân quân và xung kích cấp xã, thôn.

3. Kiểm tra lại hệ thống thủy điện vừa và nhỏ: Tổng kiểm tra lại hệ thống thủy điện. Mạnh dạn loại bỏ các dự án có nguy cơ mất an toàn. Việc xả lũ phải được điều phối chặt chẽ, dựa trên dữ liệu tổng thể.

4. Quy hoạch hạ tầng thoát lũ: Nạo vét định kỳ các cửa sông, hệ thống kênh rạch, cống thoát lũ.

5. Phục hồi rừng tự nhiên: Tái sinh rừng tự nhiên (loại cây đa tầng, rễ sâu, giữ nước tốt).

6. Quy hoạch không gian phát triển: Xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro ngập lụt chi tiết đến từng khu dân cư. Xây dựng khu đô thị, khu công nghiệp mới theo quy trình thoát lũ thuận theo tự nhiên của các dòng sông.

7. Chuyển đổi mô hình kinh tế: Nghiên cứu và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với chu kỳ lũ (ví dụ: các giống lúa ngắn ngày thu hoạch trước mùa lũ, nuôi trồng thủy sản mùa nước nổi). Phát triển du lịch sinh thái, kinh tế bền vững thay vì dựa vào thủy điện nhỏ hay khai thác khoáng sản, gỗ.

Kết

Để thực hiện được những giải pháp này, điều kiện quan trọng là sự dũng cảm, lòng quyết tâm và trí tuệ của những người có trách nhiệm để nhìn thẳng vào sự thật.

Miền Trung thực sự xứng đáng được đổi mới cách khoa học và tầm nhìn dài hạn, để người dân nơi đây không còn phải sống trong cảnh phấp phỏng lo âu mỗi khi mưa bão về, và để cả nước không còn phải đau lòng cứu trợ hết năm này qua năm khác.

Đã đến lúc “thương miền Trung” không chỉ bằng nước mắt và những gói mì tôm mà phải được thể hiện bằng khối óc, bằng con tim, bằng trách nhiệm, bằng những chính sách khoa học kỹ thuật và bằng hành động khôn ngoan kiên quyết.

VDB