Lời Chúa THỨ HAI BÁT NHẬT GIÁNG SINH

27/12/2021
THỨ HAI TRONG TUẦN BÁT NHẬT GIÁNG SINH
Thánh Gioan, Tông đồ
 

Ga 20, 2-8

VỊ TÔNG ĐỒ CỦA TÌNH YÊU

Bấy giờ người môn đệ kia, kẻ đã tới mộ trước cũng đi vào. Ông đã thấy và ông đã tin. (Ga 20, 8).

Suy niệm: Nhiều người đã cảm nhận phần nào đó về Thiên Chúa, nhưng có lẽ, thánh Gioan là người đã có cảm nhận sâu sắc nhất về tình yêu của Đức Kitô vì chỉ có thánh Ngài mới phát biểu một câu “định nghĩa” ngắn gọn nhưng thật đầy đủ: “Thiên Chúa là tình yêu”. Định nghĩa không nói đến tinh yêu như một ý niệm trừu tượng, nhưng cụ thể bằng xương bằng thịt: “Chúng tôi đã thấy tận mắt, chúng tôi đã ngắm nhìn và tôi chúng tôi đã sờ đến.” Thiên Chúa tỏ tình với con người không bằng những lời nói suông, nhưng bằng hành động cụ thể và cao độ nhất là hành vi hiến trao mạng sống làm giá chuộc muôn người: Thiên Chúa đã yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một của Ngài cho thế gian. Cuộc sống của Chúa Giêsu, nhất là cái chết của Ngài là hành động yêu thương cụ thể nhất Thiên Chúa dành cho con người. Tình yêu là động lực cho Gioan chạy tới mộ, để thấy và tin Đức Giêsu đã phục sinh.

Mời Bạn: Yêu thương là cốt lõi của Kitô giáo, và cũng là ý nghĩa cuộc sống bạn. Sống yêu thương chính là sống sung mãn đích thực. Tình yêu thương này bạn phải bắt đầu cách cụ thể trong nơi bạn sống: gia đình, xóm làng, giáo xứ, công sở… nếu không thì tình yêu nơi bạn chỉ là tình yêu chết. Đây cũng chính là sứ điệp của Mùa Giáng sinh.

Chia sẻ: Cụ thể tôi sẽ sống yêu thương thế nào trong Mùa Giáng sinh này?

Sống Lời Chúa: Tôi sẽ chăm sóc cha mẹ bằng những hành động cụ thể hơn.

Cầu nguyện: Lạy Chúa, xin cho chúng con biết sống hoà bình, quảng đại, cảm thông và tha thứ cách cụ thể với những người chúng con gặp gỡ hằng ngày.

BÀI ĐỌC TRONG THÁNH LỄ
THỨ HAI TUẦN BÁT NHẬT GIÁNG SINH
Thánh Gioan, Tông đồ

Ca nhập lễ

Thánh Gioan ngả đầu vào ngực Chúa trong bữa tiệc ly. Hạnh phúc thay vị Tông đồ đã được tỏ cho biết các mầu nhiệm trên trời, và đã phổ biến lời hằng sống trên khắp thế gian.

Lời nguyện nhập lễ

Lạy Chúa, Chúa đã dùng thánh Gio-an tông đồ Ðể mặc khải mầu nhiệm Ngôi Lời cho chúng con. Xin Chúa thương mở lòng soi trí để chúng con thấu hiểu những chân lý cao siêu thánh nhân đã truyền lại. Chúng con cầu xin…

 Bài Ðọc I: 1 Ga 1, 1-4

“Chúng tôi loan truyền cho anh em điều chúng tôi đã nghe và đã thấy”.

Bắt đầu thư thứ nhất của Thánh Gioan Tông đồ.

Các con thân mến, điều đã có từ thuở ban sơ, điều chúng tôi đã nghe, điều chúng tôi đã thấy tận mắt, điều chúng tôi đã ngắm nhìn và tay chúng tôi đã sờ đến về Ngôi Lời hằng sống: là sự sống đã tỏ hiện, và chúng tôi đã từng thấy, chúng tôi làm chứng và chúng tôi loan truyền cho các con sự sống đời đời đã có nơi Chúa Cha và đã tỏ hiện cho chúng ta. Ðiều chúng tôi đã thấy và đã nghe, thì chúng tôi loan truyền cho các con, để các con hiệp nhất với chúng tôi, và chúng ta hiệp nhất với Chúa Cha và với Chúa Giêsu Kitô, Con của Người. Chúng tôi viết các điều này để các con vui mừng và niềm vui của các con được trọn vẹn.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 96, 1-2. 5-6. 11-12

Ðáp: Người hiền đức, hãy vui mừng trong Chúa

Xướng: Chúa hiển trị, địa cầu hãy hân hoan, hải đảo muôn ngàn, hãy mừng vui. Mây khói và sương mù bao toả chung quanh, công minh chính trực là nền kê ngai báu.

Xướng: Núi non vỡ lở như mẩu sáp trước thiên nhan, trước thiên nhan Chúa tể toàn cõi đất. Trời xanh loan truyền sự công minh Chúa, và chư dân được thấy vinh hiển của Người.

Xướng: Sáng sủa bừng lên cho người hiền đức, và niềm hoan hỉ cho kẻ lòng ngay. Người hiền đức, hãy vui mừng trong Chúa và hãy ca tụng thánh danh Người.

Alleluia

Alleluia, alleluia! – Chúng con ca ngợi Chúa là Thiên Chúa; lạy Chúa, ca đoàn vinh quang của các tông đồ ca ngợi Chúa. – Alleluia.

 Phúc Âm: Ga 20, 2-8

“Môn đệ kia chạy nhanh hơn Phêrô và đến mộ trước ông”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan.

Ngày thứ nhất trong tuần, Maria Mađalêna chạy đến gặp Simon Phêrô và môn đệ kia mà Chúa Giêsu yêu, bà nói: “Người ta đã lấy xác Chúa khỏi mộ rồi, chúng tôi không biết họ để đâu”.

Bấy giờ Phêrô ra đi với môn đệ kia đến mộ. Cả hai cùng chạy, nhưng môn đệ kia chạy nhanh hơn Phêrô và đến mộ trước ông. Cúi nhìn vào, người môn đệ đó thấy tấm khăn liệm xác hãy còn, nhưng không vào. Bấy giờ Simon Phêrô theo sau cũng đến, và đi vào trong mộ, thấy khăn liệm xác còn đó, và khăn che mặt để trên phía đầu Người, không để chung với khăn liệm xác, nhưng đã cuốn riêng để vào một chỗ.

Bấy giờ môn đệ đã đến trước cũng vào; ông đã thấy và đã tin.

Ðó là lời Chúa.

Lời nguyện tiến lễ

Lạy Chúa là Thiên Chúa chúng con, xin thánh hoá của lễ chúng con dâng tiến. Ước chi tiệc thánh này đưa chúng con vào mầu nhiệm Ngôi Lời ban sự sống xưa Chúa đã mặc khải cho thánh Gio-an tông đồ. Chúng con cầu xin…

Lời tiền tụng Giáng Sinh

Ca hiệp lễ

Ngôi Lời đã làm người và ở giữa chúng ta. Từ nguồn sung mãn của Người, chúng ta đã lãnh nhận hết ơn này đến ơn khác.

Lời nguyện hiệp lễ

Lạy Chúa, Chúa đã soi sáng cho thánh Gio-an tông đồ để người rao giảng cho chúng con về Ngôi Lời nhập thể. Xin cho Ngôi Lời ở mãi trong tâm hồn chúng con nhờ thánh lễ chúng con cử hành. Chúng con cầu xin…

Suy niệm

LÒNG MẾN GIÚP DỄ DÀNG NHẬN RA CHÚA (Ga 20, 2-8)
Giuse Vinhsơn Ngọc Biển SSP

 

Theo truyền thống, phong tục Việt Nam, thì khi có người thân qua đời, sau khi đã lo liệu việc chôn cất xong, khoảng hôm sau hay những ngày kế tiếp… tùy mỗi nơi, họ thường hay có tục ra nghĩa địa viếng mộ để bày tỏ niềm thương tiếc, nhớ nhung người đã khuất.

Ngày xưa tại đất nước Palestine cũng có phong tục đó. Tuy nhiên, họ để ba ngày mới ra viếng mộ. Vì vậy, chúng ta không lạ gì khi thấy sự kiện Maria Mađalêna ra viếng mộ Chúa từ tờ mờ sáng. Bà đến sớm là vì nóng lòng chờ đợi từng giây phút để được đến với Chúa.

Tuy nhiên, điều mà Maria Mađalêna ngỡ ngàng là thấy phiến đá lấp cửa mồ đã được lăn ra khỏi mộ… và khi nhìn vào thì không thấy xác Chúa đâu cả…Trong tâm trí của bà lúc này là: đã có ai đó lấy cắp xác Chúa…???

Sau đó, Maria Mađalêna  vội về nhà báo tin cho các Tông đồ biết sự việc lạ lùng này… Gioan và Tông đồ trưởng Phêrô đã chạy đến mộ để phục kích tận mặt xem thực hư thế nào. Khi tới nơi, Tông đồ trưởng chỉ thấy ngỡ ngàng và chưa thể đoán được sự việc ra sao! Nhưng Tông đồ Gioan thì biết, ông đã thấy và đã tin, vì ngài nhớ lại lời Đức Giêsu đã loan báo trước đó là: “ngày thứ ba sẽ sống lại…”.

Điều mà chúng ta cần khám phá nội dung tiềm ẩn hay chủ đạo trong bài Tin Mừng hôm nay chính là hai chữ: “Lòng mến”. Vì yêu mến Chúa tha thiết, nên Maria Mađalêna  đã đến mồ từ tảng sáng của ngày thứ nhất trong tuần. Vì yêu, nên Tông đồ Gioan cũng nhận ra Chúa đã sống lại một cách chắc chắn. Ngài cũng là người đầu tiên hiểu và tin vào việc này. Sau này chúng ta còn thấy Gioan đã nhận ra Chúa trước tiên trên bãi biển trước hết…

Như vậy, chính tình yêu đã nối kết lòng với lòng. Tình yêu đã lý giải những chuyện phi thường và mầu nhiệm cách dễ dàng. Ngôn ngữ tình yêu là ngôn ngữ của tấm lòng…

Vậy Gioan là ai? Thưa ngài là một trong những người con ông Dêbêđê, có thể ngài là bà con họ hàng với Đức Giêsu, là em của Giacôbê, làm nghề đánh cá trên biển. Ngài cũng là một trong ba Tông đồ được Đức Giêsu tỏ mình cách đặc biệt trong cuộc thần hiện trên núi Tabor. Và, ngài còn là một con người được biết đến với tính khí nóng nảy, tham vọng, nhưng cũng là người dũng cảm.

Sứ điệp Lời Chúa hôm nay cho chúng ta thấy: tình yêu là ngôn ngữ không lời để hiểu và đi vào mối tương quan thân tình với Thiên Chúa. Chỉ có tình yêu, chúng ta mới có thể hiểu được những điều kín nhiệm trong mầu nhiệm cứu chuộc của Thiên Chúa. Cũng chỉ có tình yêu mới lý giải được những nghịch lý của Tin Mừng. Như vậy, nhờ tình yêu mà chúng ta thêm sự trung tín, can đảm, trung thành.

Mừng lễ thánh Gioan Tông đồ hôm nay, chúng ta hãy noi gương ngài: yêu mến Thiên Chúa tha thiết; sẵn sàng sống chết để làm chứng cho tình yêu của Thiên Chúa trong cuộc đời của mình; hãy yêu rồi làm gì thì làm. Chỉ có tình yêu mới làm cho những việc chúng ta nói và làm có giá trị mà thôi…

Lạy Chúa Giêsu, xin ban cho chúng con cháy lửa yêu mến Chúa như thánh Gioan khi xưa. Amen.
 

MỘT KIỂU NHÌN LẠI CHÂN DUNG THÁNH GIOAN TÔNG ĐỒ

(Ngày 27/12)
Lm. Giuse Nguyễn Văn Nghĩa – Ban Mê Thuột
 

I. Theo dữ liệu Tân Ước

Theo truyền thống, không biết khởi đi từ đâu, hầu chắc là sau thời thánh giáo phụ Irênê (130-202), chúng ta nhìn nhận thánh Gioan Tông đồ là tác giả sách Tin Mừng thứ tư, là người môn đệ Chúa yêu trong Tin Mừng này, người đã nghiêng đầu vào ngực Chúa Giêsu đêm Tiệc Ly (x.Ga 13,21-30), đã nhờ quen biết vị Thượng Tế nên dẫn Phêrô vào được dinh Thượng Tế (x.Ga 18,12-27), đã đứng dưới chân thập giá cùng với Mẹ Maria và sau đó đưa Mẹ Maria về nhà mình (x.Ga 19,25-27). Ngài đã cùng Phêrô chạy ra mồ Chúa (x.Ga 20,1-10) và cũng có mặt trong dịp Chúa Phục sinh hiện ra trên biển hồ Tibêria (x.Ga 21,1-8). Ảnh hưởng bởi truyền thống này nhiều họa sĩ đã phác họa chân dung thánh Gioan thật xinh đẹp với vóc dáng thon thả gần giống nữ giới, chẳng hạn bức tranh nổi tiếng “Bữa Tiệc Ly” của danh họa Leonardo da Vinci. Với dụng ý nào đó, ông Dan Brown đã viết tiểu thuyết giả tưởng “Mật mã Da Vinci”!

Đối chiếu với các Tin Mừng Nhất Lãm (Matthêu, Maccô, Luca) thì hình ảnh tông đồ Gioan xem ra khá đối nghịch với người môn đệ Chúa yêu trong Tin Mừng thứ Tư. Theo dữ liệu các Tin Mừng Nhất Lãm thì Gioan là em ruột Giacôbê, con ông Giêbêđê, người Galilêa. Cả hai đều là ngư phủ và chữ nghĩa thì chẳng biết gì. Bà con ngư dân cho đến giữa thế kỷ XX đa số vẫn thường là thất học. Tính tình hai người con ông Giêbêđê có gì đó thiếu điềm đạm, nếu không muốn nói là “hùng hổ” vì Chúa Giêsu đã đặt cho hai ông là “thiên lôi con” (con của sấm sét) (x.Mc 3,17). Tin Mừng tường thuật vài câu chuyện liên quan đến hai vị nói lên tính “thiên lôi” của họ. Gioan đã ngăn cản một số người nhân danh Chúa Giêsu mà trừ quỷ, vì họ không thuộc nhóm môn đệ và đã bị Chúa Giêsu sửa dạy (x.Mc 9,38-40). Cả hai anh em nhà Giêbêđê đã to gan xin Thầy cho phép sai lửa từ trời xuống đốt cháy dân một làng Samaria vì họ không đón tiếp các ngài. Dĩ nhiên chúa Giêsu đã quở trách họ (x.Lc 9,51-56). Cả hai dám xin riêng được ngồi bên hữu bên tả Chúa khi Người đạt vinh quang, khiến mười vị còn lại tức tối nảy sinh tranh cãi ỉ ôi (x.Mc 10,35-40).

Có thể nói rằng hai anh em nhà Giêbêđê cùng với Phêrô là ba môn đệ thân tín của Chúa Giêsu. Các Tin Mừng Nhất Lãm tường thuật nhiều dữ kiện Chúa Giêsu dẫn riêng các vị trong một số biến cố đặc biệt như lần chữa lành con gái ông Giairô (x.Mc 5,37; Lc 8,51); Cuộc biến hình trên núi (x.Mt 17,1-8; Mc 9,2-8; Lc 9,28-36); Tại vườn cây dầu, khi Chúa Giêsu đi cầu nguyện (x.Mt 26,37; Mc 14,33). Thế mà trong Tin Mừng thứ tư thì không thấy đề cập đến các dữ kiện mà chỉ có riêng ba vị này.

Nhiều người khẳng định rằng người môn đệ Chúa yêu trong Tin Mừng thứ tư là Gioan viện dẫn lý chứng là trong Đêm Tiệc Ly chỉ có Nhóm Mười Hai. Thế nhưng Tin Mừng cho chúng ta hay đi theo Chúa Giêsu không chỉ có Nhóm Mười Hai còn có cả một số phụ nữ và dĩ nhiên chúng ta tin là có cả Mẹ Maria, người đã đứng dưới chân thập giá (x.Lc 8,1-3). Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II khẳng định là tại căn nhà Tiệc Ly chắc chắn có sự hiện diện của Mẹ Maria và chúng ta luận suy rằng cũng có một vài môn đệ khác ngoài nhóm Tông đồ. Khi Chúa Giêsu mạc khải về mầu nhiệm Bánh Hằng Sống thì Tin Mừng thứ tư ghi rằng có “nhiều môn đệ rút lui” chứ không phải là tất cả 72 ông (x.Ga 6,66). Và cụ thể là sau khi Chúa tử nạn thì vẫn có đó hai môn đệ đi từ Giêrusalem về lại quê Emmaus (x.Lc 24,13-35).

Một vài chi tiết trong Tin Mừng thứ tư khiến chúng ta khó có thể đồng hóa Gioan với người môn đệ Chúa yêu. Người môn đệ Chúa yêu có quen biết vị Thượng tế nên đã dẫn được Phêrô vào dinh Thượng Tế. Thế mà khi người đầy tớ gái nhận ra giọng nói của Phêrô, gốc người Galilê mà không nhận ra giọng nói của người môn đệ cùng đi nếu đó là Gioan vì Gioan cũng gốc người Galilê (x.Ga 18,12-27). Hơn nữa sau khi Chúa Giêsu phục sinh, lên trời thì Phêrô và Gioan đi rao giảng bị bắt, bị điệu ra trước ngài Thượng Tế, thế mà vị Thượng Tế không nhận ra Gioan, chỉ biết họ là dân quê mùa, thất học (x.Cv 4,1-22). Tin Mừng thứ tư tường thuật rằng đứng dưới chân thập giá có Mẹ Maria và người môn đệ Chúa yêu. Nếu đó là Gioan thì chắc hẳn quân lính sẽ có phản ứng ngay. Hơn nữa Tin Mừng tường thuật rằng khi Chúa Giêsu bị bắt thì cả nhóm tông đồ đều bỏ trốn hết (x.Mt 26,56). Sau đó khi tụ họp tại căn nhà Tiệc Ly thì các ông vẫn sợ hãi, đóng kín các cửa (x.Ga 20,19). Khi Chúa Giêsu trao phó Mẹ Maria cho người môn đệ Người yêu thì vị môn đệ đã đưa Mẹ về nhà mình. Nếu đó là Gioan thì cũng hơi lạ thường vì Gioan chưa thấy nói là đã lập gia đình mà lại có nhà riêng ở Giêrusalem! Ngay Tin Mừng thứ tư khi tường thuật lần Chúa Giêsu phục sinh hiện ra trên biển hồ Gienêgiarét thì có kể tên một số người trong đó có kể tên hai anh em nhà Giêbêđê (Giacôbê và Gioan) và hai môn đệ khác (trong đó có người môn đệ Chúa yêu) (x.Ga 21,1-2). Như thế người môn đệ Chúa yêu và Gioan không phải là một.

Vị tông đồ cả Phêrô vì thất học nên khi viết thư đã nói rằng nhờ tay thư ký Xinvanô viết giúp (x.1P 5,12). Còn tác giả Tin Mừng thứ tư nếu là Gioan thì chúng ta phải kinh ngạc về sự đổi thay khả năng tư duy và ngòi bút của ngài, đặc biệt qua lời tựa của Tin Mừng thứ tư đầy tính triết học Hy Lạp thâm sâu (x.Ga 1,1-18).

II. Theo tài liệu của nhiều tác giả thời kỳ đầu (Thế kỷ II –III) (Lm. Giuse Lê Minh Thông.OP)

1. Irênê (130–202) 

Thánh Irénée đồng hóa “Gioan” với “người môn đệ Chúa Giêsu yêu mến” trong Tin Mừng, nhưng đó là Gioan nào? Vì như sẽ thấy, có nhiều môn đệ mang tên Gioan như Gioan tư tế, Gioan kỳ mục.  Nếu Irênê hiểu “Gioan môn đệ của Chúa” nói trên là “Gioan Tông Đồ” thì cũng không chắc đây là “Tông Đồ Gioan con ông Dêbêđê”, vì thời đó, tước hiệu Tông Đồ được hiểu theo nghĩa rộng. Chính Irênê cũng gọi bảy mươi hai môn đệ trong Tin Mừng Luca với tên gọi Tông Đồ.” (J. Colson, L’énigme du disciple que Jésus aimait, (Théologie historique 10), Paris, Beauchesne, 1969, p. 32). 

2. Papias (100–150) 

Papias đã phân biệt “Gioan Tông Đồ” và “Gioan kỳ mục, môn đệ của Chúa”: “Nếu như có ai đó thuộc nhóm các kỳ mục đến, tôi sẽ hỏi thăm về những lời nói của các kỳ mục: Những điều mà Anrê, hay Phêrô, hay Philípphê, hay Tôma, hay Giacôbê, hay Gioan, hay Mátthêu, hay người nào đó trong các môn đệ của Chúa, đã nói; và những điều Ariston và Gioan kỳ mục, môn đệ của Chúa, đã nói” (Eusèbe de Césarée, Histoire ecclésiastique, III, 39,4, (SC 31), 1952, p. 154).

3. Polycrate (125–200) 

Polycrate viết cho Giám mục Rôma là Victor về vấn đề lễ Phục Sinh, được Eusèbe thuật lại trong Lịch sử Giáo Hội V 24,2-3: “Philípphê, một trong mười hai Tông Đồ, đã an nghỉ ở Hiérapolis cùng với hai người con gái già nua trong sự trinh tiết, và một người con gái khác đã sống trong Thần Khí và an nghỉ ở Êphêxô. Còn Gioan, người đã tựa vào ngực Chúa, là tư tế (hiéreus) và đã mang cây đèn vàng (pétalon), tử đạo và thầy dạy; vị này đã an nghỉ tại Êphêxô” (Eusèbe de Césarée, Histoire ecclésiastique, V, 24,2-3, livre V-VII, (SC 41), Paris, Le Cerf, 1955, p. 67-68).  Polycrate nói rõ Gioan tư tế là người đã tựa vào ngực Chúa; đây là môn đệ Chúa Giêsu yêu mến hiện diện trong bữa tiệc ly (Ga 13,23) chứ không phải Gioan Tông Đồ.  J.Colsson cho rằng chính tư tế Gioan này mới quen biết vị Thượng tế và có một ngôi nhà tại Giêrusalem (x. J.Colsson, L’énigme du disciple que Jésus aimâit, 1969, tr.42 và tr.112).

III. Sống tinh thần “Hiệp Hành”: Mạnh dạn mở lời, dù là phận dưới.

Ngày nay nhiều nhà nghiên cứu Thánh Kinh đồng thuận với nhau rằng tác giả Tin Mừng thứ tư là một môn đệ của tông đồ Gioan hay thuộc trường phái của ông, và ít nữa là thuộc truyền thống các tông đồ.

Vấn đề đặt ra là hằng năm vào ngày 27/12 Giáo hội cho đoàn tín hữu kính nhớ thánh Gioan tông đồ, tác giả Tin Mừng thứ tư. Vậy chúng ta kính nhớ thánh Gioan em thánh Giacôbê, con ông Giêbêđê hay là kính nhớ Tác giả Tin Mừng thứ tư hay là vẫn đồng hóa hai vị này là một? Thiên Chúa dựng nên loài người cao cả hơn các loài thụ tạo hữu hình bậc thấp nhờ có linh hồn. Trí khôn và ý chí tự do là hai cơ năng trỗi vượt của loài người. Chúng ta tin để hiểu biết hơn, nhưng chúng ta phải nỗ lực tìm kiếm, hiểu biết hơn để đức tin thêm tinh tuyền và trưởng thành.

Chúng ta tin nhận rằng ân sủng không hề loại bỏ các dự kiện tự nhiên, nhưng nâng lên một tầm mới. Quả thật rất khó để luận suy về một con người cho dù là một vị thánh mà có nhiều điểm dường như đối nghịch nhau trong nhân thân về tính cách cũng như lối hành xử mà các bản văn Tân Ước tường thuật.

Một kiểu nhìn lại chân dung thánh Gioan Tông đồ ở trên chắc chắn có phần phiến diện. Mong sao có thêm nhiều kiểu nhìn để cho chân dung ngài tông đồ nhà Giêbêđê thêm rõ nét và bớt đi phần nào cái có thể gọi là “đa nhân cách” xem ra không mấy hữu lý, nếu đồng hóa thánh Gioan với người môn đệ Chúa yêu trong Tin Mừng thứ tư.

Đức Phanxicô đã mở ra Thượng Hội Đồng với chủ đề trọng tâm là “Hiệp Hành”. Đã nhiều lần Ngài khẳng định rằng chân lý luôn còn ở phía trước. Đây là động thái khiêm nhu trước tác động của Chúa Thánh Thần, Đấng được Chúa Giêsu ví như là gió, luôn tự do. “Gió muốn thổi đâu thì thổi” (Ga 3,8).