Giá trị nền tảng gia đình không chỉ là tiền của hay vật chất, mà trước hết là tình yêu. Thánh Kinh khẳng định: “Thiên Chúa là Tình Yêu” (1 Ga 4,8). Vì thế, gia đình—được Thiên Chúa thiết lập—chỉ có thể lớn lên và bền vững trong tình yêu. Khi thiếu tình yêu, gia đình không còn là tổ ấm, mà dễ trở thành gánh nặng; các thành viên, thay vì được giải phóng, lại bị trói buộc trong những tổn thương và sợ hãi.
Ai cũng có gia đình, nhưng không phải gia đình nào cũng hạnh phúc. Hạnh phúc không thể mua bằng tiền bạc, cũng không được bảo đảm bởi của cải. Chính Chúa Giê-su đã cảnh báo: “Mạng sống con người không hệ tại của cải dư thừa” (Lc 12,15). Gia đình hạnh phúc hay không tùy thuộc vào cách mỗi người biết yêu thương, tôn trọng và hy sinh cho nhau mỗi ngày.
Gia đình là nơi con người được sinh ra, được đón nhận và được học làm người. Đó là “trường học đầu tiên của tình yêu”, nơi con cái học cách sống hiếu thảo, như Lời Chúa truyền dạy: “Hãy tôn kính cha mẹ” (Xh 20,12). Chính trong gia đình Na-da-rét, Đức Giê-su đã “hằng vâng phục cha mẹ” (Lc 2,51), thánh hóa đời sống gia đình bình thường và trao cho gia đình một phẩm giá mới.
Tuy nhiên, thực tế hôm nay cho thấy nhiều gia đình đang bị tổn thương. Có những đứa trẻ lớn lên trong thiếu vắng tình yêu của cha hoặc mẹ; có những người phụ nữ chịu bạo lực ngay trong chính mái nhà; có những mối quan hệ chóng vánh để lại những sinh linh không được đón nhận. Những hoàn cảnh ấy không chỉ là vấn đề xã hội, mà còn là vết thương sâu xa của tình yêu bị méo mó. Trước thực trạng ấy, Thánh Gia trở thành lời chất vấn mạnh mẽ: gia đình của Con Thiên Chúa đã từng nghèo khó, bị bách hại và phải lưu đày, nhưng vẫn giữ trọn sự hiệp nhất nhờ lòng tín thác vào Thiên Chúa và tình yêu dành cho nhau (x. Mt 2,13–15).
Ngày nay, có quan niệm cho rằng gia đình truyền thống đã lỗi thời. Mỗi người sống trong “thế giới riêng” của mình, khép kín sau những thiết bị công nghệ. Bữa cơm chung thưa dần, giờ cầu nguyện gia đình mai một. Nhưng Tin Mừng mời gọi chúng ta trở về với điều căn bản: “Ở đâu có hai ba người họp lại nhân danh Thầy, thì có Thầy ở giữa họ” (Mt 18,20). Khi gia đình biết quy tụ bên nhau trong tình yêu và lời cầu nguyện, chính Chúa ở lại để nối kết những rạn nứt âm thầm.
Gia đình ai cũng có. Nhưng mất đi tình yêu là mất đi linh hồn của gia đình. Gia đình không phải là nơi dung túng cho gian dối hay đặc quyền, nhưng là nơi con người học cách sống ngay thẳng, công bằng và trách nhiệm. Thánh Phao-lô nhắc nhở: “Hãy sống trong đức ái, như Đức Kitô đã yêu thương chúng ta” (Ep 5,2). Tình yêu ấy phải được thể hiện trong từng mối tương quan: vợ chồng biết trung tín và tha thứ, con cái biết hiếu thảo và biết ơn, các thế hệ biết nâng đỡ nhau trong yếu đuối.
Thánh Gia Na-da-rét không phải là một gia đình không có thử thách, nhưng là gia đình đặt Thiên Chúa ở trung tâm. Chính vì thế, gia đình ấy trở thành mẫu gương cho mọi gia đình: xây dựng đời sống nhân bản trên nền tảng tình yêu chân thật, để mỗi gia đình không chỉ là nơi trú ngụ của con người, mà còn là dấu chỉ sống động của Thiên Chúa là Tình Yêu giữa trần gian.
L.m Giuse Hoàng Kim Toan
