Khao Khát của Thế Giới trước khi có Kitô giáo

ĐỜI ĐÁNG SỐNG XXI
KHAO KHÁT CỦA THẾ GIỚI TRƯỚC KHI CÓ KI-TÔ GIÁO 1

Các bạn thân mến,

Thỉnh thoảng ai đó lại khoe khoang, "Tôi có một ý tưởng hoàn toàn mới". Ba câu trả lời có thể được đưa ra. Một là "Hãy đối xử tử tế với nó, nó đang ở một nơi xa lạ." Hai là "Vận may của người mới bắt đầu". Và câu trả lời thứ ba và cũng là câu trả lời hay nhất đó là “Hãy quay lại xem người xưa coi điều đó như thế nào”. Rất thường chúng ta gọi một cái gì đó hiện đại bởi vì chúng ta không biết cái gì là cổ đại; cái gọi là ý tưởng "hiện đại" thực sự là lỗi cũ với nhãn mới. Chúng ta mắc một món nợ quá khứ lớn hơn những gì thường được công nhận. Vùng nước của các nền văn hóa cổ đại không ngừng rửa trôi bờ biển của chúng ta.

Có thể rất thú vị khi thực hiện một cuộc khảo sát về một nghìn năm lịch sử trước Ki-tô giáo và đi sâu vào sự khao khát, khát vọng, hy vọng và mong đợi của một số dân tộc vĩ đại trong quá khứ, bắt đầu với người Hy Lạp, sau đó là thế giới phương Đông, và cuối cùng là người Do Thái.

Một trong những nhà sử thi vĩ đại nhất từng sống là Homer, người được Pla-tô gọi là nhà giáo dục của người Hy Lạp. Homer đã viết hai tác phẩm tuyệt vời, một tác phẩm được gọi là Iliad và tác phẩm còn lại là Odyssey. Iliad kết thúc với câu chuyện về một vị vua bị đánh bại và Odyssey với câu chuyện về người phụ nữ đau buồn. Bài thơ đầu tiên kết thúc bằng một sự tôn vinh đẹp đẽ dành cho Hector như là vị anh hùng vĩ đại nhất của thành Troy. Trong bài thơ khác, Odyssey, liên quan đến việc Odysseus đi khắp thế giới, kể câu chuyện về người vợ của ông, người được nhiều người cầu hôn, tán tỉnh. Cô ấy nói rằng khi cô ấy dệt xong bộ quần áo, cô ấy sẽ quyết định chọn người cầu hôn. Những người cầu hôn không hề biết rằng mỗi đêm Penelope đều tháo những vết khâu mà cô đã khâu vào ban ngày và do đó vẫn trung thành với Odysseus cho đến khi anh ta trở về. Các học giả cổ điển vĩ đại như Christopher Hollis đã tự hỏi tại sao Homer lại đưa vào văn học hiện tại câu chuyện về một vị vua thất bại vĩ đại và một người phụ nữ vinh quang trong nỗi buồn và bi kịch. Triết học Hy Lạp đã quan tâm đến việc trả lời câu hỏi này. Như Chesterton đã nói, "Vai trò của Hector dự đoán tất cả những thất bại mà chủng tộc và tôn giáo của chúng ta phải vượt qua." Tất cả các triết gia Hy Lạp không thể hiểu được làm thế nào có thể có chiến thắng trong thất bại, và làm thế nào có thể có cao quý trong đau khổ. Thực sự không có câu trả lời nào được đưa ra cho vấn đề này, cho đến tận ngày ở đồi Can-vê, khi một kẻ bại trận bị treo trên Thánh giá cuối cùng trở thành kẻ chinh phục, và Mater Dolorosa (Người Mẹ Sầu bi) dưới chân Thánh giá trở thành Nữ hoàng của thế giới Ki-tô giáo.

Các bạn thân mến,

Hơn 500 năm trước thời đại Ki-tô giáo, nhà viết kịch vĩ đại Aeschylus, người đã viết Prometheus Bound (Tiến bộ của con người chống lại các lực lượng của thiên nhiên). Prometheus được hình dung đã bị trói vào một tảng đá vì anh ta đã đánh cắp lửa từ Thiên đường. Một con đại bàng bay đến và nuốt chửng ruột của anh ta - một biểu tượng của con người hiện đại, trái tim của họ đang bị nuốt chửng, không phải bởi đại bàng, mà bởi sự lo lắng và sợ hãi, chứng loạn thần kinh và chứng loạn thần. Trong hàng nghìn năm qua, loài người đã khao khát một sự giải thoát nào đó, khát vọng đó đã tìm thấy câu trả lời trong bài phát biểu của Hermes với Prometheus, "Hơn nữa, đừng tìm kiếm bất kỳ kết thúc nào đối với lời nguyền này, cho đến khi một vị thần nào đó xuất hiện để chấp nhận trên đầu anh ta, sự đau đớn của tội lỗi do bạn gây nên".

Trong cuộc đối thoại thứ hai của Alcibiades, người ta đọc thấy rằng khi Alcibiades chuẩn bị đi vào đền thờ, anh ta đến gặp Socrates, nhà thông thái, và nói "Tôi nên hỏi các vị thần điều gì?" Và Socrates nói, "Đợi đã! Hãy đợi một nhà thông thái sắp tới, người sẽ cho chúng ta biết chúng ta phải cư xử thế nào trước Thượng đế và con người." Alcibiades nói, "Tôi sẵn sàng làm tất cả những gì Ngài ấy muốn. Khi nào Ngài sẽ đến?"

Socrates nói, "Tôi không biết khi nào, nhưng tôi biết rằng Ngài cũng mong muốn điều tốt lành cho bạn."

Nhưng văn học Hy Lạp không đơn độc trong việc miêu tả con người khao khát một sự khôn ngoan khác ngoài trái đất, và một sự giải thoát khác khỏi sự đau khổ bên trong hơn là do con người mang lại.

Người phương Đông cũng đã có nó. Những người theo đạo Hindu (Ấn độ giáo) cổ đại đã hiến tế một con cừu cho Ekiam khi họ cầu nguyện: "Khi nào Đấng Cứu Thế sẽ đến? Khi nào Đấng Cứu Chuộc sẽ xuất hiện?" Hình đại diện của họ không phải là hóa thân (nhập thể), mà là sự giáng thế của các vị thần xuống cõi người, chẳng hạn như Krishna, một vị thần đã đến thăm loài người, Bhagavad-Gita, người đã trở thành anh em của tất cả mọi người, và Brahma, người thường được hình dung là một người sẽ sửa chữa những lỗi lầm của Kaliga, con rắn cổ đại.

Khổng Tử trong Đạo đức học của mình tiếp tục sự khao khát phổ quát này về một Đấng cứu thế khi ông viết, "Đấng thánh phải từ trời đến, người sẽ biết tất cả mọi thứ và có quyền năng trên trời và dưới đất."

Người ta có thể hỏi Đức Phật có đề cập đến Chúa Ki-tô không? Đức Phật là đấng sáng lập Phật giáo sống từ năm 563 đến năm 483 trước Công nguyên. Khi hấp hối, ông nói: "Ta không phải là vị Phật đầu tiên xuất hiện trên trái đất, cũng không phải là người cuối cùng. Ta sẽ chết, nhưng Đức Phật sẽ sống, vì Đức Phật là Chân lý. Vương quốc của Chân lý sẽ phát triển trong khoảng 500 năm.. .Vào thời điểm thích hợp, một vị Phật khác sẽ xuất hiện và ngài sẽ mặc khải cho bạn chân lý vĩnh cửu giống như ta đã dạy.” Đệ tử của ông ấy là Ananda hỏi, "Làm sao chúng tôi biết được Ngài ấy?" Đức Phật trả lời: "Đức Phật đến sau tôi sẽ được biết đến là Maitreya, có nghĩa là "Người có tên là Tình yêu".

Các bạn thân mến,

Nền văn minh La Mã đã đạt được cùng một hợp âm, vì tất cả nhân loại là một. Sau khi trả lời rằng triết lý dựa trên sự tự cung tự cấp là không đủ, họ khao khát một số sự thanh lọc nội tâm; điều này đã thúc đẩy họ phát triển các tôn giáo bí ẩn. Những sự sùng bái này đã dẫn đến nhiều thái quá, nhưng khuynh hướng chủ quan của họ là đúng, vì họ thấy con người phải có bí ẩn cũng như triết học.

Cicero, nhà hùng biện vĩ đại, đã trích dẫn lời một sibyl (thời cổ đại đây là một người phụ nữ có thể nói tiên tri) rằng: "Một vị vua sẽ đến, người phải được công nhận là để cứu sống," Sau đó, Cicero hỏi, "Sibyl đã nói về người đàn ông nào và vào thời điểm nào?" Và câu trả lời của một người Rô-ma khác là :” Đây là người” (behold the man) (Đây là câu nói của Phi-la-tô trong Tin Mừng Gio-an chương 19: “Vậy, Đức Giê-su bước ra ngoài, đầu đội vương miện bằng gai, mình khoác áo choàng đỏ. Ông Phi-la-tô nói với họ: "Đây là người!” (câu 5).

Phaolô Ngô Suốt

Mời nghe tiếp phần sau.
 

ĐỜI ĐÁNG SỐNG XXI
KHAO KHÁT CỦA THẾ GIỚI TRƯỚC KHI CÓ KI-TÔ GIÁO 2

Các bạn thân mến,

Suetonius, trong thời của hoàng đế La mã Augustus, đã tiếp tục khát vọng truyền thống: "Thiên nhiên đã phải lao động vất vả để sinh ra một nhân vật sẽ trở thành Vua của người La Mã." Thượng viện đã bị xáo trộn bởi kỳ vọng chung này và đã thông qua luật cấm bất kỳ ai sinh con trai vào năm đó. Lệnh không được thực hiện vì nhiều bà vợ của các thượng nghị sĩ đang có con. Nhưng nó đã cho thấy bầu không khí cổ xưa tràn ngập sự mong đợi thầm kín rằng một vị Vua vĩ đại nào đó sẽ đến trong thế giới.

Sử gia và chính trị gia người La mã Tacitus đã xác nhận điều này trong cuốn “Lịch sử” của mình: "Nhân loại thường bị thuyết phục rằng những lời tiên tri cổ xưa của phương Đông sẽ thắng thế, và sẽ không lâu nữa xứ Giu-đê sẽ sinh ra một người sẽ thống trị vũ trụ."

Horace (Thi sĩ nổi tiếng của Rô-ma) trong  thi phẩm "Tập thứ mười sáu" của mình  nói rằng có Thế giới vàng son trên vùng biển xa xôi phía tây, mời độc giả của ông di cư đến đó để thoát khỏi nỗi kinh hoàng vô vọng của thực tại. Câu trả lời của Virgil (một thi sĩ khác) trong thi phẩm đối đáp, "Không, thời hoàng kim đã đến," vì vào năm 31 trước Công nguyên, ông ta đã viết "thi phẩm thứ tư" để tôn vinh Augustus. Bài thơ này đã qua nhiều thế kỷ được coi là nói về Đấng Mê-si-a, và các nghiên cứu gần đây tại Oxford ủng hộ Phán xét đó..."Đã có một thế hệ mới được gửi xuống từ thiên đường cao cả.”

Virgil đã sống trong một thế giới không dành cho phụ nữ phẩm giá cao. Vậy mà trong bài thơ này, sau khi miêu tả “lời hứa của một Jove sắp ra đời” và đứa trẻ chưa chào đời, bốn dòng cuối nói với đứa trẻ như đã được sinh ra: “Hỡi đứa trẻ bé bỏng, hãy bắt đầu nhận ra mẹ của con bằng một nụ cười”.

Và khi những kỳ vọng này nhân lên như thế nào, kỳ vọng lớn nhất trong số đó là người Do Thái. Nền văn minh Do Thái bị hủy diệt bởi Vua Ba-by-lon vào năm 586 trước Công nguyên. Ông đã đem về Ba-by-lon một người được mệnh danh là khôn ngoan nhất và đẹp trai nhất trong dân Do Thái, đó là Đa-ni-ên. Một đêm nọ nhà vua nằm mơ thấy một pho tượng, một pho tượng lớn, sáng chói, đứng sừng sững trước mặt ngài, coi thật dễ sợ. Đầu pho tượng ấy bằng vàng ròng, ngực và hai cánh tay bằng bạc, bụng và hai bắp đùi bằng đồng, hai bắp chân bằng sắt, hai bàn chân nửa sắt nửa sành. Ngài đang mải nhìn thì bỗng có một tảng đá tách ra, dù không có bàn tay nào đụng tới, nó đập vào pho tượng trúng hai chân nửa sắt nửa sành, khiến hai bàn chân vỡ tan ra.

Dĩ nhiên là tất cả những người thông thái của Ba-bylon không thể  giải thích được, vì nhà vua muốn họ giải thích, nhưng không cho biết ông ta đã mơ thấy gì, thì làm sao người ta giải mộng được. Duy chỉ có Đa-ni-en biết được giấc mộng của nhà vua nên đã giải thích được: Sẽ có nhiều vương quốc xuất hiện, các vương quốc vàng, bạc đồng, sắt và sành sẽ tiêu diệt lẫn nhau.

Vào năm 538 trước Công Nguyên, người Mê-đi và người Ba Tư đã đến thành phố Ba-by-lon vĩ đại này, rộng 16 dặm vuông, với 16 cổng bằng đồng nguyên khối dẫn vào thành phố. Si-ru rẽ nước sông Ơ-phơ-rát chảy qua trung tâm thành phố và chảy vào dưới các bức tường ở lòng sông khô cạn. Đêm đó Baltazaar bị giết, và đế chế vàng bị đế chế bạc chiếm lấy.

Sau đó, một thế lực mới phát sinh - các đế chế bằng đồng thau. Được huấn luyện trong các trò chơi của họ, biết nơi nào nên mạo hiểm và khi nào nên bỏ cuộc, giờ đây người Hy Lạp đã trỗi dậy để nuốt chửng người Ba Tư, giống như người Ba Tư đã nuốt chửng người Chaldeans. Hy Lạp không chịu nổi ý nghĩ bị châu Á khuất phục. Mọi người Hy Lạp đều sẵn sàng bảo vệ quyền tự do của mình, và tranh chấp duy nhất giữa họ là ai nên làm nhiều hơn cho công chúng. Sau đó, Alexander vĩ đại của người Hy Lạp nổi lên; dũng cảm như Darius III (381– 330 trước Công nguyên, trị vì được  6 năm), anh ta không thể ngăn cản cả thiên tài hay cánh tay của người Hy Lạp vĩ đại, người đã thực hiện các cuộc chinh phạt của mình đến mọi vùng đất của người Ba Tư và ở tuổi ba mươi ba đã được định sẵn để thể hiện sự phù phiếm của mọi vinh quang trần thế. Thở dài cho những thế giới mới cần chinh phục, anh ta ít ngờ rằng, ở tuổi đó, thế giới duy nhất còn lại để chinh phục và thế giới duy nhất xứng đáng chinh phục là thế giới tiếp theo. Anh ta chết trong sự hối tiếc và để lại tham vọng của mình cho người anh trai khờ khạo. Đó là cuộc đại chiến đầu tiên giữa châu Âu và châu Á.

Các bạn thân mến,

Con thú của tà giáo đang nuốt chửng lẫn nhau. Đế chế vĩ đại cuối cùng mà Chúa đã chuẩn bị giờ đã sẵn sàng xuất hiện trên sân khấu lịch sử thế giới. Đó là đế chế hùng mạnh nhất của La Mã, đế chế sắt, coi Hy Lạp và Carthage là con mồi của mình. Những con đại bàng gào thét của Rome đã tham chiến. Kéo theo những thanh búa nặng nề như dây xích, làm rung chuyển trái đất như những ngọn núi hành quân, những con ngựa không kiềm chế của nó lao đi như diều hâu, quân La Mã tiến lên, trong khi từ hàng vạn hàng vạn tiếng gào thét căm thù vang lên: "Carthage phải bị tiêu diệt". Rome dưới sự chỉ huy của Scipio đã tham chiến, và Carthage cuối cùng đã thất thủ vào năm 145 trước Công nguyên, vì không có gì sụp đổ kể từ khi Sa-tan rơi xuống từ thiên đàng.

Rô-ma trở thành tối cao. Với cánh tay sắt của mình, nó lần lượt nghiền nát các vương quốc thống khổ trên thế giới. thế giới đã được hòa bình. Không còn gì để chinh phục nữa. Đền thờ Janus, được mở cửa để cầu nguyện cho thành công trong chiến tranh, và chỉ bị đóng cửa hai lần trong bảy trăm năm, giờ lại bị đóng cửa. Có lẽ cửa của nó đã bị tắc nghẽn bởi xác chết của dân nó. Trong mọi trường hợp, thế giới vẫn hòa bình, và người ta đã tiên tri rằng Vua của loài người sẽ được sinh ra khi thế giới không còn vũ khí hay chiến tranh nữa.

Giờ đây khi thế giới đã hòa bình, Caesar Augustus quyết tâm thực hiện một cuộc điều tra dân số về đế chế vĩ đại nhất mà thế giới từng biết. Trong đại sảnh của cung điện cạnh Tiber, ông, người kế toán bậc thầy của thế giới, đang lập sổ sách của các quốc gia trên trái đất. Trước mặt anh ta trải dài trên một khung là một biểu đồ được dán nhãn ngắn gọn: "Vòng tròn của Đế chế La Mã trên trái đất." Một người đàn ông cẩn thận và tiết kiệm là Augustus, Caesar của trái đất. Không ai có thể thoát khỏi cuộc điều tra dân số, vì Rô-ma là chủ nhân của tất cả. Từ đại dương phía tây đến đồng bằng Ba Tư, từ phía bắc băng giá đến rìa sa mạc phía nam, danh sách được đưa ra từ tay anh ta cho mọi thống đốc, toàn quyền, tổng trấn và vua đang toát mồ hôi hột. Thế giới được đưa đến sự thống nhất. Loài người chỉ có một thủ đô: Rome; một vị thầy: Caesar; một ngôn ngữ: tiếng La-tinh. Về mặt đạo đức, thế giới là một trong tội lỗi và sự thối nát của nó; về mặt vật chất, nó là một, vì nó đã đạt đến đỉnh cao nhất của tổ chức và thống nhất. Không còn người Medes hay người Ba Tư, không còn người Scythia hay người man rợ, không còn người Hy Lạp hay người Ba-by-lon. Chỉ có người La Mã; chỉ có đàn ông. Các quốc gia không chờ đợi một vị vua, nhưng nhân loại đang chờ đợi một vị vua.

Người kế toán của Tiber ít biết rằng anh ta đang giúp ứng nghiệm  lời nhà tiên tri Do Thái Mi-kha rằng "điều những quốc gia được mong đợi" sẽ được sinh ra ở Bê-lem. Thông báo điều tra dân số cuối cùng đã được đăng trong một ngôi làng nhỏ ở Na-gia-rét mà một người thợ mộc có thể đọc được - anh ta thuộc về hoàng tộc không còn sống của gia đình Đa-vít, thành phố là Bê-lem. Anh và người vợ sắp cưới Ma-ri-a hành trình đến Bê-lem.

"Nhưng ở nhà trọ không có phòng"; nhà trọ là nơi tụ tập của dư luận; nên dư luận thường khóa cửa đối với Nhà vua. Họ đi ra chuồng bò, lừa. Có tiếng khóc trong làn gió nhẹ nhưng lạnh buốt của buổi chiều, một tiếng khóc nhẹ nhàng, tiếng khóc của một đứa trẻ sơ sinh. Biển không thể nghe thấy tiếng khóc, vì biển chứa đầy tiếng nói của chính nó. Những người vĩ đại trên trái đất không thể nghe thấy tiếng khóc, vì họ không thể hiểu làm thế nào Thiên Chúa có thể vĩ đại hơn con người.

Những nhà thông thái đến từ phương Đông, có lẽ là Ba Tư. Họ nhìn thấy một hài nhi - hài nhi có đôi bàn tay nhỏ xíu không đủ dài để chạm vào những cái đầu khổng lồ của gia súc, nhưng đôi bàn tay đó đang điều khiển dây cương giữ cho mặt trời, mặt trăng và các vì sao quay trong quỹ đạo của chúng. Những người chăn cừu đến, và họ nhìn thấy đôi môi trẻ thơ chưa biết nói, nhưng đôi môi có thể nói rõ bí mật của mọi người sống vào giờ đó. Họ nhìn thấy một vầng trán trẻ thơ, dưới đó là một bộ óc và trí thông minh vĩ đại, nếu đem so với nó thì trí thông minh kết hợp của Châu Âu và Châu Mỹ chẳng là gì.

Em bé không thể đi được, bởi vì đôi chân bé bỏng đó không thể chịu được sức nặng của Đấng toàn năng thiêng liêng. Vĩnh cửu đang ở trong thời gian; Toàn năng ở trong trói buộc; Chúa trong hình hài con người. Niềm khao khát của Đức Phật, của Khổng Tử, của Aeschylus, của Virgil, của Socrates, của Plato - tất cả giờ đây đã được hiện thực hóa trong Đứa trẻ nơi chuồng ngựa. “Hỡi đứa trẻ bé bỏng, hãy bắt đầu nhận ra mẹ của con bằng một nụ cười”

Phaolô Ngô Suốt

Tạm biệt các bạn.