THƯ VIẾT KHUYÊN BẠN

Thứ hai - 14/02/2022 23:58 | Tác giả bài viết: Cổ Học Tinh Hoa |   440
Năm 2019, Trang Nhà đã giới thiệu đến độc giả CỔ HỌC TINH HOA Quyển Nhất. Nay, xin kính mời tham khảo tiếp Quyển Nhị. (xin gửi Nhời Bình qua email: binhbalme@gmail.com)
THƯ VIẾT KHUYÊN BẠN

THƯ VIẾT KHUYÊN BẠN

Hồn nhiên không thiện, không ác là tính giời bẩm sinh.

Thích thiện, ghét ác là tính người muốn thế.

Bỏ thiện, theo ác là tập nhiễm thói xấu một ngày một dở.

Đổi ác, làm thiện là công phu tu tỉnh một ngày một hay.

Hay, dở tự mình xét lấy mình, chớ tự mình dối mình. Đó là con đường tắt thánh hiền dạy ta mà tức là cái sổ ghi công, chép tội ta trong chốn u minh vậy.

Ta nên cố sức. Ta nên gắng sức.

TRẦN KẾ NHO

GIẢI NGHĨA

- Hồn nhiên: không có một chút gì kiểu cách pha lẫn cả.

- Bẩm sinh: phú cho lúc sinh ra.

- Tập nhiễm: tập quen mà lây dần.

- Tu tỉnh: sửa mình, xét mình.

- U minh: mờ tối, đây như nói việc quỉ thần.

- Trần Kế Nho: người đời nhà Minh tức là Trần Mi Công tài cao, học rộng, chước thuật rất nhiều. Ông ẩn cư dạy học, mấy lần vua triệu ra làm quan cũng không chịu ra.

NHỜI BÀN

Cứ theo như ý tác giả, thì người ta sinh ra vốn không thiện, không ác, nhưng ai cũng muốn thích thiện ghét ác. Tuy nhiên, cái trò tập dữ tính thành, bỏ thiện, theo ác hay đổi ác, làm thiện, cái tính nó bắt vào rồi thành quen đi, không sửa đổi được. Cho nên tác giả khuyên ta phải gắng công tu tỉnh cho mỗi ngày một hay, mà muốn tu tỉnh, không gì bằng phải tự mình xét lấy mình trước.
 

Cổ Học Tinh Hoa - Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê Nhân biên soạn
theo bản in của Vĩnh Hưng Long Thư Quán xuất bản năm 1928


NHỜI BÌNH

Nhân chi sơ, tính bổn thiện. Tuy vậy, khi lớn khôn đôi chút, người ta lại thích sống theo lý lẽ riêng của mình.

Chiến tranh, lý lẽ và tiếng lương tâm

Cuộc chiến ở Ukraina đã diễn ra được một tuần, và đi cùng với những đau thương tàn khốc của nó là một cuộc chiến khác: cuộc tranh cãi gay gắt của nhiều người về tính đúng sai của cuộc chiến.

Cuộc tranh luận chia ra ba phe khá rõ ràng: một nhóm ủng hộ cuộc tấn công của tổng thống Nga Putin và chính phủ ông ấy; một nhóm ủng hộ cuộc vệ quốc của tổng thống Zelensky và nhân dân Ukraine; và nhóm còn lại chỉ khẳng định muốn chống đối cuộc chiến.

Tất nhiên, khi tranh cãi thì người ta sẽ dùng đến các thông tin, từ thông tin về mặt lịch sử cho đến thông tin về địa chính trị và kinh tế, để phân tích, lập luận và đưa ra ý kiến; và thường thì mỗi bên đều đi theo luận cứ riêng của mình.

Tuy nhiên, quan sát những tranh cãi trên, nhất là từ những người ủng hộ cuộc chiến của ông Putin, tôi để ý đến hiện tượng này: rất nhiều người hầu như chỉ dùng các thông tin (mang tính lý thuyết) để lập luận, rồi thản nhiên đưa ra kết luận của mình. Sở dĩ tôi nói ‘thản nhiên’ vì dường như họ chỉ đặt các lý luận lý thuyết làm trọng tâm cho suy nghĩ của họ, thay vì chú trọng đến những đau khổ và mất mát mà người Ukraine đang phải đối diện trước mắt. Họ dường như không nhìn vào những xác người đổ gục, những vết thương loang máu, những em bé hoảng loạn, hay những ông bố bà mẹ với ánh mắt thất thần. Thậm chí, có người còn chế nhạo những nỗ lực bảo vệ sự sống của người dân Ukraine.

Có những lý lẽ cần phải có thêm nhiều thông tin, nhiều điều kiện và biến số thời gian để xác định tính hợp lý của nó, nhưng việc chọn lựa chống lại các hành động gây đau khổ, nếu hành động đó không phải là điều bất khả kháng, là một lý lẽ chắc chắn đúng đối với lương tâm đạo đức con người. Chúng ta không cần phải dùng các lý thuyết triết học để khẳng định điều này, vì lương tâm chung của nhân loại đã xác định như thế. Thực vậy, nếu chúng ta tạm bỏ qua tất cả các thông tin và lý lẽ lý thuyết, khi nhìn thẳng vào các nạn nhân của một cuộc khủng hoảng nhân đạo và để cho nỗi đau của họ đụng chạm trái tim mình, thì chắc chắn mệnh lệnh trực khởi mà lương tri chúng ta thốt ra là: hãy tìm mọi cách để tránh bớt đau khổ cho họ.

Đức Giáo Hoàng Phan-xi-cô nói rất hay khi suy nghĩ về vấn đề chiến tranh trong thông điệp Fratelli Tutti, số 261, rằng “chúng ta đừng miệt mài trong những tranh luận thuần lý thuyết, nhưng hãy chạm đến thân thể đầy thương tích của các nạn nhân. Chúng ta hãy nhìn vào tất cả những người dân mà việc họ bị giết chết được coi như ‘thiệt hại thứ cấp’. Chúng ta hãy hỏi chính các nạn nhân ấy. Chúng ta hãy nghĩ về những người tị nạn và những người bị xua đuổi, những người đã hứng chịu các hậu quả của phóng xạ nguyên tử hay của những cuộc tấn công hóa học, những người mẹ mất con mình, và những đứa trẻ bị thương tật hay bị tước mất tuổi thơ của chúng. Chúng ta hãy nghe những câu chuyện thực của các nạn nhân này của bạo lực, hãy nhìn thực tại bằng con mắt của họ, và mở lòng ra lắng nghe các câu chuyện họ kể. Nhờ đó, chúng ta có thể hiểu rõ được sự dữ của chiến tranh khủng khiếp dường nào. Và chúng ta cũng sẽ không bối rối khi bị coi là ngây thơ vì chọn lựa hòa bình.”

Trong mùa Chay này, chúng ta đặc biệt được mời gọi hoán cải; và sự hoán cải thật cần thiết trong hoàn cảnh hiện tại chính là hãy để cho mình được kết nối với tha nhân, nhất là những người đang mang thương tích của cuộc chiến tranh này. Chúng ta không chỉ cần cầu nguyện cho họ, nhưng cần mở đôi mắt để nhìn thẳng vào họ, cần để cho trái tim được đụng chạm bởi nỗi đau của họ, và để cho tâm trí thấu cảm cùng những hoảng sợ, những ưu sầu và hy vọng của họ. Đó là cách chúng ta được thực sự nối kết với cuộc sống và với gia đình nhân loại. Nhờ đó, chúng ta có thể cảm nghiệm rõ hơn rằng mình được chia sẻ chung nền tảng nhân tính với mọi người; và nhờ đó, chúng ta hy vọng cùng nhau hàn gắn những vết thương và cùng nhau xây dựng gia đình nhân loại hướng về sự tốt lành như Chúa muốn.

Đó cũng là cách để sống kinh nghiệm cuộc thương khó của Chúa Giê-su. Ngài không chọn lựa đứng ngoài cuộc hay đứng bên lề để quan sát những thương tích và nỗi đau của nhân loại. Ngược lại, Ngài chọn cách đi vào, đụng chạm, ôm ấp và mang lấy chính những thương tích đó. Ngài đã kết nối với con người qua sự chung chia và mang vác những nỗi đau đó cách tận cùng trong thân phận mỏng dòn của nhân tính, để cuối cùng đưa thân phận đó vào trong vinh quang của Phục Sinh.

Khắc Bá, SJ

(xin gửi thêm Nhời Bình qua email: binhbalme@gmail.com)

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây